پماد بتامتازون در چه زمانی تجویز می شود؟

موارد مصرف بتامتازون

بتامتازون برای درمان جایگزینی در نارسایی غده فوق کلیوی استفاده می‌شود. این دارو همچنین در درمان علامتی اختلالات التهابی و آلرژیک در جهت سرکوب کردن سیستم ایمنی، هیپرپلازی مادرزادی غده فوق کلیوی و تحریک بلوغ ریوی جنین در زایمانهای زودرس و ادم مغزی نیز مؤثر است. از این دارو به شکل تزریق اینتراتکال یا اپیدورال برای کاستن از دردهای ناشی از متاستازهای استخوانی در بدخیمی‌ها یا مواردی که دردهای کمر به شکل رادیکولر هستند نیز استفاده شده‌است.

مکانیسم اثر بتامتازون

جایگزینی کورتیکواستروئیدهای بدن.

این کمپلکس با اتصال به نواحی خاصی از DNA سلول‌های بدن موجب تحریک روند رونویسی mRNA و به دنبال آن ساخت آنزیم‌هایی می گردد که در نهایت مسئول اثرات سیستمیک کورتیکواستروئیدها می‌باشند. این دارو با جلوگیری از تجمع سلول‌های التهابی درناحیه التهاب، مهار فاگوسیتوز و آزاد شدن آنزیم‌های مسئول در التهاب و مهار ساخت و آزاد شدن واسطه‌های شیمیایی التهاب اثرات ضدالتهابی خود را اعمال می‌کند.بتامتازون به‌طور عمده در کبد و مقادیری نیز در کلیه و بافتها به متابولیت‌های غیر فعال تبدیل می‌شود.

توصیه‌ها

استفاده طولانی مدت بتامتازون می‌تواند منجر به مهار رشد شود.
به دنبال مصرف این دارو ممکن است آزمون‌های بررسی عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز –غده فوق کلیوی دچار اختلال شود.
در افراد مسن و به خصوص خانم‌های یائسه، احتمال ایجاد پوکی استخوان و فشار خون بالا، افزایش می یابد.
در صورت نیاز به جراحی یا درمان اضطراری و نیز مصرف دارو در بیماران دیابتی، باید احتیاط کرد.
تزریق داخل مفصلی این دارو در مواردی مثل:
جراحی ترمیمی مفاصل، اختلالات انعقادی خون، شکستگی داخل مفصلی، عفونت اطراف مفصل یا سابقه ابتلاء به آن، پوکی استخوان اطراف مفصل به دلایلی غیر از آرتریت و مفصل ناپایدار نباید مصرف شود.

این دارو برای پیشگیری از سندرم زجر تنفسی نوزادان و در صورت وجود آمنیونیت، عفونت یا تب، عفونت باهرپس، عدم کفایت جفت و پارگی زودرس غشاء نیز نباید مصرف شود.
برای به حداقل رساندن تحریک گوارشی شکل خوراکی بتامتازون باید بعد از غذا مصرف شود.
از قطع ناگهانی مصرف دارو بعد از استفاده طولانی(بیش از ۳ هفته) پرهیز شود.
در طول درمان، مصرف سدیم بایستی محدود شده و مصرف مکمل‌های حاوی پتاسیم توصیه می‌شود.
معاینات چشم پزشکی در طول درمان دراز مدت، به‌طور مرتب باید انجام گیرد.

تداخل دارویی بتامتازون

مصرف هم‌زمان این دارو با ریفامپین، داروهای ضدصرع مانند کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین و پریمیدین موجب تسریع متابولیسم بتامتازون و کاهش اثر دارو می گردد. این دارو ممکن است باعث کاهش اثر داروهای پایین آورنده قند خون یا داروهای کاهنده فشار خون گردد. مصرف هم‌زمان با داروهای NSAIDS، خطر بروز عوارض و خون‌ریزی از دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد.

عوارض جانبی بتامتازون

درمان دراز مدت با بتامتازون، بیمار را از جهت ابتلا به بیماریهای عفونی مستعد می‌کند و از طرفی علائم عفونت نیز پنهان می‌شود. مصرف مقادیر زیاد بتامتازون می‌تواند اختلالات روانی را تشدید کند. آب مروارید کاهش یا تاری دید و تکرار ادرار و پرنوشی، قرحه گوارشی، علائم شبه کوشینگ، آکنه، درد در ناحیه سرینی، افزایش فشار خون و قند خون، ادم ریوی در مادر و سردرد از عوارض جانبی دارو هستند.

مقادیر مصرف بتامتازون

خوراکی: بزرگسالان : به میزان mg/day۵-۰/۵ و در کودکان با عدم کفایت آدرنال mcg/kg۱۷/۵ یا mcg/m² ۰/۵ در سه مقدار منقسم استفاده می‌شود و در سایر موارد mcg/kg ۲۵۰-۶۰ یا ۷/۵-۲ mg/m² در سه یا چهار مقدار منقسم استفاده می‌شود. تزریقی: بزرگسالان : به صورت تزریق داخل مفصلی، داخل ضایعه یا تزریق در بافت نرم حداکثر تا ۹ میلی گرم بتامتازون (۱۲ میلی گرم بتامتازون دی سدیم فسفات) مصرف می‌شود. در صورت نیاز این مقدار تکرار می‌شود. از راه عضلانی یا انفوزیون آهسته داخل وریدی نیز ۲۰-۴ میلی گرم که در ۲۴ ساعت می‌توان این مقدار را حداکثر ۴ بار تکرار نمود، مصرف می‌شود. در بزرگسالان مقدار ۱۲-۵/۱ میلی گرم از شکل طولانی اثر دارو (LA) داخل مفصل تزریق می‌شود که در صورت نیاز می‌توان آن را تکرار کرد. داخل پوست یا ضایعه به مقدار mg/m² ۱/۲ تا حداکثر ۶ میلی گرم که هر هفته می‌تواند تکرار شود. به صورت داخل عضلانی مقدار mg/day ۹-۰/۵ می‌تواند استفاده شود. در خانم‌های باردار، mg۱۲ به صورت تزریق داخل عضلانی در هر ۲۴ ساعت و تا ۲ بار تجویز می‌شود. کودکان : به صورت تزریق داخل وریدی آهسته و به میزان یک میلی گرم در کودکان ۱ ساله و پایین‌تر و تا ۲ میلی گرم در سنین ۵-۱ سال و ۴ میلی گرم در سنین ۱۲-۶ سال تجویز می‌شود.